Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Fanom sportów samochodowych nie trzeba tłumaczyć, czym była rajdowa grupa B. To jeden z niewielu przykładów na to, jak daleko mogą posunąć się producenci samochodów, jeżeli ograniczenia w sporcie nie są zbyt duże. Najmocniejsza klasa Rajdowych Samochodowych Mistrzostw ?wiata powstała w 1982 roku i stanowiła rozwinięcie grupy 4. Międzynarodowa Federacja Samochodowa (FIA) dopuściła do udziału w zawodach prototypowe konstrukcje, praktycznie nie ograniczając ich mocy. Pierwszym autem homologowanym w grupie B była słynna Lancia 037, wyposażona w umieszczony centralnie silnik i napęd na tylne koła. Wiadomo było jednak, że większość producentów sięgnie po dopuszczony od 1979 roku napęd 4x4. Rozpoczął się karnawał niezwykłych konstrukcji o ogromnej mocy. Niestety pojazdy B-grupowe okazały się zbyt niebezpieczne i po wypadkach śmiertelnych zabroniono startów najmocniejszym konstrukcjom. Karnawał przerodził się w kryzys w 1986 roku. W tym roku zginęli Henri Toivonen i jego pilot Sergio Cresto, których Lancia Delta S4 w niewyjaśnionych okolicznościach wypadła z trasy Rajdu Korsyki. Historia grupy B obfitowała w więcej tragicznych wypadków (również z udziałem kibiców), pozostawiła po sobie jednak niezwykłe auta. Stało się tak dzięki FIA, która wymagała od producentów, aby każda B-grupowa „rajdówka” powstała przynajmniej w 200 seryjnych egzemplarzach. Dla większości auta takie jak Audi Sport quattro, Ford RS200, MG Metro 6R4, Peugeot 205 T16, Lancia 037, czy też Delta S4, pozostaną zawsze w sferze marzeń. Są jednak tacy, którym te marzenia udało się zrealizować. Jednym z nich (i z tego, co nam wiadomo, jedynym w Polsce) jest Lech Koraszewski, który w Biedrzychowicach w województwie opolskim prowadzi warsztat tuningowy Audi.
Stworzone do rajdów.
Pomysł zastosowania w seryjnej produkcji napędu na cztery koła narodził się w Audi pod koniec lat 70. Wcześniej tego typu rozwiązanie produkcji Fergusona było stosowane co prawda w Jensenie 318 FF, ale jego produkcję trudno uznać za seryjną. Pomysł budowy popularnego auta z napędem na cztery koła pojawił się podczas zimowych testów w Finlandii, gdzie zaawansowane technicznie Audi przegrywały z wojskowym VW Iltisem napędzanym na obie osie. Audi produkowało ten samochód od 1967 roku z przeznaczeniem dla niemieckiej armii. W styczniu 1977 roku pojawił się pierwszy prototyp o oznaczeniu A1. Było to Audi 80 z napędem z Iltisa. Pierwszy test drogowy odbył się w listopadzie, zaś pod maską A1 zamontowany został turbodoładowany pięciocylindrowy silnik pochodzący z modelu 100 Turbo. W 1978 roku ten sam prototyp pojawił się na torze Hockenheim. Silnik A1 miał moc 160 KM, jednak mimo to czas uzyskany podczas okrążenia był tylko niewiele gorszy od 240-konnego Porsche 928. Pod koniec 1979 roku za kierownicą Audi 4x4 usiadł „latający Fin” Hannu Mikola. Po testach stwierdził, że tego typu rozwiązanie świetnie sprawdziłoby się w rajdach.
Produkcyjny samochód pokazany został 4 marca 1980 r. w Genewie i nazywał się quattro. Było to dwudrzwiowe auto zbudowane na bazie przednionapędowego modelu Coupe, pod którego maską pracował 2,1-litrowy pięciocylindrowy silnik o mocy 200 KM.
Pierwszy quasi start miał miejsce w Rajdzie Algarve w Portugalii przed 26 laty (audi startowało poza klasyfikacją, jako tzw. „zerówka”). Za kierownicą rewolucyjnego auta (pierwszy raz w rajdzie pojawiła się maszyna z napędem na obie osie) siadł Hannu Mikkola i wyprzedził oficjalnego zwycięzcę o 27 minut, notując najlepsze czasy na 24 z 30 odcinków specjalnych. Na rajdowych oesach Audi zagościło na dobre w 1981 roku (od lutego tego roku ruszyła produkcja quattro i można było uzyskać wymaganą homologację). W 1981 roku po raz pierwszy zdarzyło się także, że kobieca załoga wygrała rajd. Michèle Mouton i Fabrizia Pons jadąc audi wywalczyły pierwsze miejsce w rajdzie Sanremo.
Łącznie w 1981 roku Audi zwyciężyło w trzech rajdach i wywalczyło ostatecznie piąte miejsce w klasyfikacji Mistrzostw ?wiata Producentów. Przyczyną takiego stanu rzeczy były głównie awarie techniczne, z którymi musiał borykać się zespół. Rok później nie było już mocnego na Audi w klasyfikacji generalnej. W indywidualnej niestety był – Walter Röhrl, który za kierownicą tylnonapędowego Opla Ascona 400 zdobył mistrzostwo. W 1983 roku Audi po raz pierwszy w historii wystawiło 360-konne (lub jak podają niektórzy 380-konne) Audi Quattro w najmocniejszej grupie B. Firma wygrała indywidualną klasyfikację (pierwsze miejsce dla Hannu Mikkola), przegrała tytuł mistrza producentów z włoską Lancią 037. Stało się tak dlatego, że Lancia ważyła tylko ok. 960 kilogramów, a quattro miało ich aż 1100. Z kolei w 1984 roku Audi udało się zgarnąć wszystko, jednak pod koniec sezonu okazało się, że nadchodzi nowa konkurencja: B-grupowy Peugeot 205 T16.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Dziecko wyścigu zbrojeń.
Sport miał być przede wszystkim lżejszy. Najbardziej widocznym rezultatem tych działań był zmniejszony o 320 mm rozstaw osi. Początkowo planowano nawet obciąć quattro o 400 mm, jednak zachowania takiego prototypu były zbyt nieprzewidywalne. Równocześnie ze zmniejszeniem rozstawu osi wydłużono nieznacznie przód pojazdu, dlatego różnica w długościach pomiędzy ur-quattro a Sportem wynosi tylko 240 mm.
Sport produkowany był od końca 1983 do 1985 roku. Łącznie powstało 214 egzemplarzy Sport Quattro, z których 164 sprzedano klientom. 19 z wyprodukowanych aut nigdy nie opuściło fabryki (to w nich testowano różne mniej lub bardziej śmiałe rozwiązania techniczne), 20 trafiło do departamentu sportu (14 z nich zostało „rajdówkami”), pięć sprzedano pracownikom firmy, zaś resztę przeznaczono na „dawców” części zamiennych. Do dzisiaj przetrwały 132 egzemplarze oryginalnego auta.
Rajdowe starty Sporta nie należały do zbyt udanych. W 1985 roku 450-konne audi uległo Peugeotowi zarówno w klasyfikacji generalnej, jak indywidualnej. W tym samym roku zaprezentowano słynną 600-konną ewolucję Sporta o nazwie S1, jednak wersja ta była awaryjna i bardzo trudna w prowadzeniu. Rok później Audi startujące tym samym modelem było dopiero szóste w „generalce”. Mimo rozwiązania grupy B Sport quattro nie zakończyło swojego życia – auto pojawiło się w 1987 roku na słynnym wyścigu Pikes Peak w Kolorado. W „wyścigu do chmur” samochodem kierował Walter Röhrl, któremu udało mu się ustanowić rekord. Była to najmocniejsza blisko 700-konna wersja auta (nieoficjalnie mówi się, że miała nawet 750 KM, Audi podaje jednak, że tylko około 600 KM, ale mierzone najprawdopodobniej po wyścigu). Producent pracował już nad opływową wersją z centralnie umieszczonym silnikiem o mocy 1000 KM. Prototyp tego pojazdu można dziś oglądać w fabrycznym muzeum w Ingolstadt.
Prezentowany drogowy egzemplarz, jedyny w Polsce, kupiony został od hobbysty z Wielkiej Brytanii. Lech Koraszewski wymienił się z poprzednim właścicielem za nowiutkie 400-konne Porsche 911 Turbo, musiał jednak słono dopłacić!
Unikatowy i pełen kantów.
Nadwozie Audi Sport Quattro wyglądem bardzo przypomina swoich starszych braci: quattro i Coupe. Uwagę zwraca przede wszystkim mniejszy rozstaw osi; oprócz tego mniejsze przednie lampy, kierunkowskazy, więcej wlotów powietrza do silnika i inna atrapa chłodnicy, z tyłu zaś brak wypukłych znaczków firmowych. Lekko przerośnięte boczne błotniki (150 mm szerzej niż w Coupe) to niemal typowa cecha wszystkich modeli służących do homologowania „rajdówek”.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Technologia kosmiczna.
Samonośne nadwozie Audi nie wygląda na tak nowoczesne, jakim jest w rzeczywistości. Podstawowym budulcem karoserii jest kevlar. Gdy popatrzymy pod sporym kątem na nadwozie pojazdu, widać nawet fakturę tego materiału. Jedynie boczne drzwi mają stalowe profile wypełnione aluminium. Wersja drogowa według danych producenta ważyła w zależności od wyposażenia od 1,2 do 1,3 tony, jednak rajdowa tylko 970 kg.
Sportowiec.
Jeżeli jesteś miłośnikiem stylu lat 80-tych, zakochasz się we wnętrzu Sporta. Kanciasta deska rozdzielcza i klasyczne sportowe siedzenia obszyte, podobnie jak cała kabina, czerwono-czarną skórą to wyjątkowo piękny widok. Niestety autem mogą podróżować tylko dwie osoby. Jest ono teoretycznie rejestrowane na cztery osoby, jednak z uwagi na zmniejszenie rozstawu osi, pomiędzy oparciami przednich foteli a początkiem siedziska tylnej kanapy nie ma w ogóle miejsca.
Przednie sportowe fotele Recaro zapewniają bardzo dobre trzymanie boczne. Dużym plusem jest także możliwość ich regulacji, która ma aż sześć zakresów. Standardowo pasy auta są trzypunktowe, producent przewidział jednak punkty mocowania dla wyczynowych wielopunktowych szelek.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Deska rozdzielcza ma dwa duże centralne zegary: prędkościomierz i obrotomierz. Pierwszy z nich może spowodować szybsze bicie serca, ponieważ wyskalowano go aż do 300 km/h!. Seryjne Sport nie osiągało takiej prędkości (fabryczne dane mówią o 250 km/h), jednak był to przecież model, na którego bazie budowało się B-grupowe 600-konne „rajdówki”. Między prędkościomierzem i obrotomierzem znajduje się wskaźnik ciśnienia doładowania turbosprężarki. Po bokach umieszczono wskaźniki ładowania akumulatora i poziomu paliwa. Dodatkowych informacji potrzebnych kierowcy może dostarczyć centralna konsola, na której znalazły się wskaźniki informujące o ciśnieniu i temperaturze oleju oraz o temperaturze cieczy chłodzącej. Poniżej znaleźć można wyłącznik seryjnego ABS-u. Jest to zrozumiałe w rajdowym aucie, w którym możliwość wyłączenia elektronicznych protez pozwala na lepsze dozowanie siły hamowania. Obok przełączników znajdziemy wajchę blokującą centralny dyferencjał.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Prezentowane auto ma manualną klimatyzację. Oszczędności w wadze szukano jednak w mechanizmie sterowania bocznymi szybami, które otwierane są zwykłymi korbkami.
Ewolucyjny potwór.
Sport quattro napędzane jest pięciocylindrowym rzędowym silnikiem o pojemności 2133 ccm. Część samochodów miała blok zbudowany z aluminium (rajdowe S1 również z magnezu), jednak nie były one tak odporne jak zwykłe żeliwne bloki. Taki znajdziemy w prezentowanym egzemplarzu. Audi ma 20 zaworów („zwykłe” quattro otrzymało po cztery zawory na cylinder dopiero w 1989 roku), którymi sterują dwa wałki rozrządu, napędzane kołami zębatymi. ?ródłem mocy jest chłodzona olejem turbosprężarka KKK 26. Zabudowano ją po prawej stronie motoru, stosunkowo nisko, tak by zniwelować efekt „turbodziury” Producent odpowietrzał silnik przy pomocy tzw. „odmy”. W porównaniu ze standardowym quattro Sport ma większą chłodnicę wody, którą z konieczności umieszczono pod kątem. Całością sterują dwa komputery; jeden odpowiada za wtrysk, drugi za zapłon.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Standardowo Sport dysponował mocą 306 KM. W prezentowanym egzemplarzu właściciel przeprowadził szereg modyfikacji, które pozwoliły na zwiększenie mocy aż do 450 KM. Skrzynia biegów w audi Sport pochodzi z wersji Coupe, jednak jej konstrukcja została wzmocniona. Większość egzemplarzy, podobnie jak prezentowany, miała pięciobiegowe przekładnie. Audi wytwarzało jednak także sześciobiegowe skrzynie z dodatkową chłodnicą oleju. Wersje wyczynowe miały przycisk umieszczony w lewarku, który zastępował pedał sprzęgła (produkcji Kruge).
Napęd przenoszony jest na wszystkie koła za pomocą centralnego dyferencjału Torsem zaopatrzonego w blokadę, który znajduje się w skrzyni biegów. Moment obrotowy przekazywany jest w proporcjach 50/50 na przednią i tylną oś.
Auto ma w pełni niezależne zawieszenie kół typu McPherson, którego wysokość można regulować. Tylne zawieszenie pojazdu jest takie samo jak przednie, tyle że obrócono je o 180 stopni. Dzięki temu wszystkie wahacze wykonane z chromo-molibdenu są wzajemnie wymienne.
Trudny do znalezienia.
Samo odnalezienie któregoś z ocalałych egzemplarzy Sporta nie jest prostym zadaniem. Cena nie jest niska. Na jednej z brytyjskich aukcji czerwone drogowe auto sprzedano niedawno za 43 tys. funtów. Egzemplarze w idealnym stanie mogą jednak kosztować ponad 50 tys. funtów. Rajdowe potwory są jeszcze droższe – w sieci znaleźliśmy ogłoszenie sprzedaży quattro S1 za 195 tys. euro. Auto to wymaga jednak drobnego wkładu finansowego. Drogie są także kevlarowe części nadwozia do Sporta. Poszycie tylnego błotnika kosztuje prawie 38 tys. zł, przednia maska aż 60,5 tys., klapka wlewu paliwa prawie 6,5 tys. zł. Kosztowne są także części mechaniczne.
Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro Audi Sport Quattro
Audi Lecha Kraszewskiego, mimo wieku, w dalszym ciągu dysponuje niesamowitymi osiągami. Już seryjne przyśpieszenie tego modelu byłoby godne współczesnego auta sportowego. Po przeróbkach pierwsza setka na liczniku pojawia się po około trzech sekundach! Audi ma oczywiście starą dobrą „turbodziurę”, początkowo przyśpieszenie nie jest oszałamiające, jednak po przekroczeniu około 3 tys. obrotów pojazd zmienia swoje oblicze i brutalnie wgniata ciała pasażerów w fotele. Podczas krótkiej przejażdżki po krętych drogach Opolszczyzny, można się przekonać, jaki potwór musiał drzemać w B-grupowych „rajdówkach”.
Aktualnie Lech Koraszewski buduje kolejną, tym razem rajdową wersję Sport Quattro. Pojazd ma mieć ponad 570 KM. Być może już w tym roku zobaczymy go w klasie historycznej w wyścigach górskich.
Dane techniczne:
/Audi Sport Quattro - seria (prezentowane auto)/
Nadwozie: samonośne, dwudrzwiowe, czteroosobowe
Wymiary: długość 4164 mm; szerokość 1803, wysokość 1345, rozstaw osi 2204 mm
Waga: od około 1200 do 1300 kg
Silnik: 5-cylindrowy, rzędowy, turbodoładowany o pojemności 2133 ccm
Moc: 306 KM przy 6700 obr./min (450 KM)
Maksymalny moment obrotowy: 350 Nm przy 3700 obr./min (480 Nm przy 5500 obr./min)
Napęd: 4x4
Skrzynia biegów: manualna 5-biegowa
Przyśpieszenie 0-100 km/h: 4,9 s (3,2 s)
Prędkość maksymalna: 250 km/h (około 300 km/h)
?rednie spalanie benzyny 98 na 100 km: 15,9litrów
Zawieszenie: niezależne
Hamulce: tarczowe
Rozmiar kół: 225/60VR 15
Liczba wyprodukowanych sztuk: 214
Cena nowego (1983 rok): 155 tys. niemieckich marek
a koni tyle że można śmigać po autostradach ! przdały by się na nimnaklejki na samochód
